یک مسئله جالب-قانون ارشمیدس
همه ما تا کنون به نحوی قانون ارشمیدس را تجربه کردهایم. قانون ارشمیدس میگوید: وقتی جسمی درون سیالی (مایع یا گاز) قرار میگیرد. نیرویی برابر وزن سیال جابجا شده ، از طرف سیال ، بر جسم وارد میشود. هر گاه جسمی درون آب قرار میگیرد، وزن آن کمتر از موقعی است که در هوا باشد، به همین جهت است که وقتی در استخر شنا میکنید احساس میکنید که وزنتان کاهش یافته است.
این یک شوخی نیست!
همه این سوال را شوخی آمیز میدانند! یک تن چوب سنگینتر است یا یک تن آهن و معمولا بدون اینکه فکر کنند میگویند: البته یک تن آهن و موجب خنده دسته جمعی اطرافیان میشوند. اگر به آدمهای شوخ جواب دهند که یک تن چوب از یک تن چوب آهن سنگینتر است، لابد آنها بلندتر خواهند خندید چون ظاهر این جواب با هیچ منطقی جور در نمیآید، اما این حرف درست است.
حقیقت چیست؟
حقیقت مطلب در آن است که قانون ارشمیدس نه فقط در مورد مایعات ، بلکه در مورد گازها نیز صدق میکند. وزن هر جسمی در هوا به اندازه وزن هوای هم حجم آن کم میشود. از وزن چوب و آهن نیز در هوا قدری کاسته میشود. برای آنکه وزن حقیقی چوب و آهن را بدانیم باید آنچه را که از وزن هر یک کاسته شده است، به آن اضافه کنیم.
بنابراین در مثال ما ، وزن حقیقی چوب مساوی است با یک تن + وزن هوای هم حجم چوب. و وزن حقیقی آهن مساوی است با یک تن + وزن هوای هم حجم آهن. اما حجم یک تن چوب به مراتب (تقریبا 15 بار) بیشتر از یک تن آهن است. به همین جهت ، وزن حقیقی یک تن چوب بیشتر از وزن حقیقی یک تن آهن است! برای آنکه جواب دقیقتری داده باشیم. باید بگوییم: وزن حقیقی چوبی که در هوا یک تن وزن دارد از وزن حقیقی آهن که در هوا یک تن وزن دارد، بیشتر است.
چون حجم یک تن آهن متر مکعب و حجم یک تن چوب در حدود 2 متر مکعب است، پس تفاوت وزن هوای هم حجم آنها باید در حدود 2.5 کیلوگرم باشد. به این ترتیب ، یک تن چوب ، در واقع به همین اندازه از یک تن آهن سنگینتر است
- ۹۸/۱۱/۲۷